Category: Sayur Buah

• Pengenalan
• Gambar Semangat
• Semai Benih
• Tanam (Pindah-Tanam)
• Matahari
• Siram
• Baja
• Perosak/Penyakit
• Potong/Pangkas
• Tuai Hasil
• Kesimpulan

Pengenalan

Terung. Nampak sambal terung di kedai nasi campur, memang saya tidak teragak-agak untuk cedok letak dalam pinggan. Memang antara lauk kegemaran saya.

Kalau masak di rumah, saya amat gemar letakkan potongan terung dengan sos bolognese San Remo bersama daging kisar Ramly. Boleh rujuk artikel resepi spaghetti bolognese.

Dulu saya bantai campak alang-alang ada terung lebih. Tak expect sedap pun, tapi lepas cuba makan, rasa sesuai sangat terung dalam kuah bolognese (atau ragu kalau nak rasa macam orang Itali).

Kelebihan besar tanam terung di rumah adalah pokok terung ini boleh membuahkan hasil dengan lama. Lebih-lebih lagi jika tanam di atas tanah. Saya pernah 2 tahun lebih terung berbuah banyak sebelum pokok “pencen”…tetapi itu tanam direct kat tanah kebun.

Jika tanam dalam pasu mungkin boleh dapat hasil konsisten sehingga 1 tahun sebelum pokok jadi “penat lelah” – tetapi pembajaan dan penyiraman kena lebih jaga sedikit. Ini lebih kepada masalah saiz pasu, bukan masalah pokok.

Kita panggil pokok tahan lama macam terung ni perennial – maksudnya hidup beberapa tahun. Namun begitu, selalunya kita tanam semula setiap tahun sebab pokok tak keluarkan hasil sangat dah selepas “pencen”.

Gambar Semangat

Sebelum kita mulakan dengan cara-cara menanam pokok terung ni…mari saya tunjuk dulu gambar hasil. Boleh cetuskan semangat sedikit untuk anda jadikan matlamat.

Kesemua gambar ini merupakan gambar hasil tuaian daripada pokok terung yang saya tanam dalam pasu! Tak perlu ada kebun, asalkan ada kawasan yang dapat matahari penuh.

Semai Benih

Terung ada banyak jenis. Panjang ada, bulat ada. Terung jenis warna kuning macam pisang pun ada.

Selalunya yang kita banyak nampak di pasaraya adalah jenis panjang dan bulat yang berwarna ungu lah. Saya suka tanam jenis ungu panjang kerana sebiji sahaja pun dah cukup untuk buat masak.

Untuk jenis terung panjang, saya gemar semai benih keluaran jenama Baba Smart Grow. Kalau anda tak jumpa, boleh juga gunakan keluaran Green World. Dua itu sahaja yang saya berani recommend buat masa sekarang.

Seperti sawi dan tomato, saya gemar gunakan teknik semaian modular. Maksudnya bukan tabur terus benih – kita gunakan seed tray, sarang telur, atau pasu kecil khas untuk semaian.

Yang penting, benih berasingan dalam ruang masing-masing. Saya juga sarankan guna teknik siram-dari-bawah untuk semaian.

Ini bermaksud dulang atau piring adalah diperlukan. Kalau guna sarang telur plastik, pastikan lubang ditebuk supaya air boleh diserap ke dalam media semaian.

Untuk tanah/media semaian, saya sarankan guna Baba Smart Grow. Atau cari sahaja tanah campuran kompos mana-mana.

Selalunya media semaian sudah ada nutrien yang datang dari baja kompos. Nutrien daripada kompos selalunya tidak terlalu “kasar” sehingga boleh memudaratkan anak benih.

Tanam (Pindah-Tanam)

Selalunya dalam dua minggu selepas semai, anak pokok terung dah keluarkan dalam 3-4 daun “sebenar” (bukan kotiledon).

Ini bermaksud kita sudah boleh pindahkan modul anak benih ke dalam pasu (atau tanah). Tak semestinya kita perlu letak ke pasu besar terus, pasu plastik 4 inci pun boleh untuk sementara.

Untuk pasu, saya sarankan pilih yang berukuran 1 kaki lebar dan 1 kaki tinggi. Lagi besar lagi bagus. Tetapi minimum 1 kaki lah. Pokok terung ini sederhana besar jadi kita perlu sediakan ruang untuk akar.

Keluarkan dari kotak semaian (contohnya sarang telur plastik) bersama tanah semaian sekali. Jangan kacau akar dia, tak perlu leraikan tanah semaian.

Cucuk lubang dalam tanah pasu (atau tanah) agak-agak muat dan tanam. Tekankan sedikit tanah sekeliling selepas tanam. Pastikan kita tidak nampak akar terkeluar dari tanah.

Letakkan batang penyokong terus di belakang anak pokok dan ikat menggunakan twist tie. Penyokong boleh gunakan potongan buluh, batang besi lebih, batang paip.

Kadang-kadang saya malas, pakai sahaja keratan batang buluh Jepun. Ini berisiko, anak pokok buluh Jepun boleh tumbuh.

Selepas itu, terus lah letakkan baja kompos sekeliling anak pokok terung tersebut. Kalau tak ada baja kompos, letak secubitttt sahaja baja NPK dan jauh sedikit dari anak pokok terung.

Saya juga galakkan letak sungkupan (mulch) sekeliling anak pokok terung selepas letak kompos. Contohnya daun kering atau sabut kelapa (coco coir). Boleh jugak letak hasil potong rumput.

Mulch boleh tolong stabilkan suhu tanah dan juga melambatkan tanah jadi kering. Kurang risiko untuk anak pokok tu “terkejut”. Selain itu, bila mulch tu mereput, dia akan jadi baja organik.

Matahari

Daripada segi keperluan matahari, terung ini ringkas sahaja. Matahari penuh. Tak boleh separuh matahari dan dah tentu tak boleh tanam di tempat teduh.

Sebab itu saya suka tanam dalam pasu. Kita boleh alih-alih pokok terung untuk cari kawasan yang optimum untuk pokok terung.

Matahari penuh tidaklah bermaksud dari Subuh sampai Maghrib, tidak. Cuma 6 jam sudah cukup. Lagi lama lagi bagus, dan lagi terik lagi bagus. Saya maksudkan “terik” sebagai matahari dalam lingkungan 11.30 pagi hingga 4.30 petang…agak-agak sahaja.

Saya letakkan pasu pokok terung di kawasan yang dapat matahari dari jam 10 pagi hingga 4 petang. Jadi dapat lah dalam cahaya matahari lembut dalam 2 jam lebih dan cahaya terik dalam 3 jam lebih.

Jadi kalau ada kawasan yang cahaya matahari yang sedikit terhalang oleh atap seperti saya, tiada masalah pun. Sebelum pukul 10 dan selepas pukul 4, pokok terung saya duduk berteduh. Lebat sahaja berbuah, cuma tak boleh banding yang dapat matahari seharian lah.

Siram

Pastikan selepas pindah-tanam, terus siram ya. Siram banyak-banyak sedikit. Kita nak beritahu akar pokok terung, “ini rumah baru awak, tak perlu stress dan teruskan membesar ya love you”.

Pastikan siram sebelum atau semasa pokok terung terima cahaya matahari. Seeloknya pagi atau tengahari. Saya siram pukul 11 pagi. Sekali sehari sahaja.

Kenapa? Tujuan air antaranya adalah untuk membantu proses fotosintesis pokok terung. Kalau tanah kering semasa pokok dapat cahaya matahari, rugi lah kan. Susah lah dia nak fotosintesis.

Untuk pokok terung yang dalam pasu, saya gemar gunakan teknik micro-drip irrigation. Cara ini memanglah jenuh sikit nak memasang pada awalnya, tetapi sangat mudah untuk siram setiap hari.

Pusingkan kepala paip dan siram berdozen pokok sekaligus! Mulakan timer pada phone dan sambil tu buat la kerja lain.

Letakkan satu mata air dalam setiap pasu berdekatan dengan batang pokok terung. Saya biarkan air mengalir dalam 20 hingga 30 minit. Nak lagi senang, automatic timer pun ada dijual.

Nak siram secara manual pun boleh. Ikut atas orang. Pastikan sembur air dalam pasu sekurang-kurangnya setengah minit hingga seminit lebih.

Yang penting adalah tanah mempunyai air untuk diberikan kepada pokok terung sebelum/semasa pokok dapat cahaya matahari.

Baja

Baja ini, atas orang. Ada yang suka 100% organik (seperti kompos), ada yang kimia sahaja (seperti NPK), ada yang campur. Saya campur (kompos sehingga berbunga, kemudian NPK dan tahi kambing setiap 2 minggu).

Kalau anda baru pertama kali tanam pokok terung, saya sarankan gunakan kompos dan tahi kambing sahaja sehingga pokok pencen.

Letakkan sejumlah 1 balang kecil (yang buat isi kuih tu) sekeliling pokok seminggu sekali. Biar sampai tertutup tanah tu, boleh buat sebagai sungkupan/mulch.

Bukan apa, cuma nak mengelakkan daripada terlebih nutrien sehingga pokok boleh “melecur”. Baja kompos dan tahi kambing ini bersifat pemaaf sedikit, lebih pun tak apa.

Kalau rasa yakin, boleh guna kompos/tahi kambing sehingga pokok terung berbunga sahaja. Saya anggarkan dalam dua bulan lah selepas semai mengikut pengalaman.

Selepas dah nampak 2-4 bunga dan nampak bunga tu dah kembang, boleh lah letakkan sedikit NPK seimbang. Kalau NPK 15:15:15, sedikittt sahaja, dalam setengah cubit.

Bergantung pada nombor NPK tu jugak. Kalau 10:10:10 boleh lah letak secubit. Untuk pokok terung, pakai NPK yang semua nombor sama sahaja, senang cerita.

Setiap dua minggu, boleh letak dalam secubit dua baja NPK seimbang. Pokok pun makin besar dan makin banyak buah kan.

Saya agak-agak sahaja. Setakat ini, yang paling menjadi untuk saya adalah campuran secubit baja NPK 15:15:15 bersama sebalang sederhana tahi kambing, setiap 2 minggu. Hasil anda mungkin lain.

Oh ya, boleh juga sembur chitosan kadang-kadang sebagai penggalak. Saya tak buat pun.

Perosak/Penyakit

Dah nama pun pokok, mesti lah ada perosak dan penyakit kan. Namun begitu, untuk pokok terung, saya tidak berapa risau sangat.

Kalau nak kurangkan risiko, letakkan di kawasan yang banyak dapat matahari dan mempunyai peredaran udara yang bagus (contohnya bukan di sudut dinding batu).

Seperti biasa, semburkan sahaja neem spray setiap minggu sebagai pencegahan organik. Itu sahaja saya buat. Kita tanam di rumah sahaja, tak perlulah racun kimia buatan.

Sila sembur pada waktu pagi atau lewat petang sahaja ya. Kandungan minyak neem boleh “goreng” daun kalau kena matahari terik.

Memang akan ada serangga seperti belalang yang makan daun sedikit, walaupun sudah disembur neem. Tetapi tidaklah merosakkan macam, contohnya, kumbang yang makan daun pokok timun.

Selalunya, pokok terung saya akan dapat penyakit semasa musim hujan. Fungus dan virus akan (contohnya) naik bertebaran dari tanah akibat pukulan air hujan. Serangga pembawa penyakit seperti aphid pun boleh kata lebih banyak apabila persekitaran basah memanjang.

Oleh itu, semasa musim hujan, boleh semai semula untuk ganti pokok terung. Pada saya, tidak berbaloi lawan kuasa musim hujan. Ganti sahaja pokok terung dengan batch seterusnya.

Saya tidak pernah lagi mengalami masalah siput/lintah/etc tetapi tabur sahaja racun siput seminggu sekali kalau nak. Saya tak buat pun untuk pokok terung walaupun musim hujan.

Potong/Pangkas

Pokok terung ini boleh membesar sampai setinggi manusia. Tinggi sangat nanti tumbang pulak, batang pokok kurus sahaja. Tidak lah selalu, mungkin 2 bulan sekali pun dah cukup.

Selain itu, kita perlu buang sedikit cabang supaya tidak terlalu banyak nutrien dari baja diambil untuk tumbesaran batang dan daun sahaja.

Kita perlu kawal “belanjawan” nutrien supaya nutrien banyak disalurkan kepada bunga dan tumbesaran buah terung. Banyak mana nak potong, nak potong stail macamana, itu terpulang lah.

Cuba dan bantai sahaja. Pastikan ada daun yang tinggal cukup untuk teduhkan buah terung (supaya terung tak sunburn). Jangan buat semua daun macam pokok mulberi, susah nak fotosintesis nanti.

Saya potong sikit-sikit sahaja. Contohnya cabang yang meliar sangat, saya pangkas. Kalau rasa lebar sangat sampai nak tumbang, saya trim sikit. Daun bawah yang tak kena matahari, saya buang.

Cabang yang dah dipangkas boleh dibuat baja dan mulch. Mungkin potong kecil-kecil dan letakkan sekeliling akar pokok. Saya campak sahaja di tanah untuk buat baja pokok buah.

Tuai Hasil

Selalunya dalam 2 bulan selepas semai, bunga akan muncul. Apabila kita nampak bunga tu kembang, kita boleh expect terung boleh dituai dalam masa seminggu.

Ya, terung perlukan masa seminggu lebih sahaja untuk dituai selepas berbunga. Lebih kurang macam timun walaupun bukan bersaudara.

Untuk beberapa buah pertama, saya nampak kebanyakan saiz terung agak panjang. Ini kerana nutrien daripada baja tidak lagi “direbut” kerana daun pun sikit dan pokok pun pendek lagi.

Selepas pokok semakin tinggi dan lebar, hasil terung yang seterusnya akan jadi pendek sedikit. Masih panjang, cuma tak sepanjang hasil dulu.

Saiz terung bergantung pada corak pembajaan kita juga. Contohnya untuk corak pembajaan saya, hasil seterusnya menjadi sedikit pendek dan gemuk.

Saya pernah dapat terung yang jadi melengkung macam boomerang. Nak kata sebab jaring (ini sebab timun saya melengkung), saya tak pakai jaring.

Mungkin sebab saya terlupa baja dan kurang siram waktu tu. Mungkin sebab lain. Tapi itu lah yang saya nampak.

Kadang-kadang ada terung yang berbuah di luar kawasan “payung” daun. Ini boleh menyebabkan sunburn. Pada saya tiada masalah pun, isi dalam tidak terjejas pun. Cuma buruk lah sedikit.

Daripada pengalaman saya, terung dalam pasu 1 kaki akan mula mendatangkan hasil yang menggalakkan dalam lingkungan umur 3 hingga 8 bulan. Kalau tanam dalam tanah boleh lama sikit.

Umur 4-6 bulan boleh kata tak termakan. Setiap 2 hari boleh petik dalam 2-3 terung sepokok. Itu baja 2 minggu sekali lah.

Pokok terung dalam pasu selepas 7-8 bulan hasil akan berkurangan sedikit demi sedikit tak kira lah baja terjaga pun. Pada umur setahun, mungkin elok cabut sahaja dan ganti pokok baru.

Kesimpulan

Kalau boleh tanam 1 pokok sahaja, saya akan tanam pokok terung. Ini kerana pokok terung sangat senang dijaga, boleh ditanam dalam pasu, kurang penyakit dan perosak, dan berbuah banyak kali.

Selain itu, pokok terung sangat sesuai di tanam dalam iklim khatulistiwa kita. Nak masak pun banyak cara dan sesuai dimasukkan dalam banyak jenis kuah.

Anda pun boleh detect yang saya dah tak ada idea nak tulis apa kan. Ok lah, sampai di sini saja. Selamat menanam!

Pengenalan

Siapalah yang tak kenal sayur kacang bendi. Celur buat ulam sahaja pun dah sedap, lagi-lagi dengan nasi kandar. Satu lagi masakan bendi yang saya sangat suka adalah asam pedas bendi.

Jujurnya, selalunya saya air fry sahaja bendi tu. Saya hanya tanam “sepasang” pokok bendi (dalam pasu 8 inci) dan hampir setiap hari saya kena petik. Malas nak masak lauk canggih, air fry saja lah.

Untunglah kita yang tinggal dalam Asia Tenggara kerana pokok bendi sangat senang ditanam di sini. Saya rasa pokok bendi lebih senang daripada pokok terung – tetapi saya lebih suka terung.

Boleh dikatakan bendi adalah pokok perennial (hidup lebih 2 tahun), asalkan kita rajin petik buahnya. Bendi saya dalam pasu dah berumur setahun lebih pun masih banyak berbuah, tidak seperti terung atau tomato (umur dalam 10 bulan, hasil mula berkurangan).

Tahukah anda bahawa bendi ini adalah saudara kepada bunga raya (dan rozel)? Pada mulanya saya pelik, tapi apabila tengok pokok bendi berbunga, oh logik jugak. Rupa bunga lebih kurang.

Gambar Semangat

Sebelum belajar cara tanam pokok kacang bendi ni, mari tengok gambar hasil dulu sebagai motivasi.

Semai Benih

Seperti pokok tomato, terung, cili, sawi dan sebagainya…bendi ada banyak jenis. Ada jenis montel, ada warna merah, putih pun ada.

Tapi selalunya yang kita nampak di pasaraya dan kedai makan yang jenis hijau panjang tu lah. Kacang bendi jenis hijau panjang itu lah yang saya demonstrasikan dalam artikel ni.

Jadi, untuk tanaman pokok kacang bendi ni…saya sangat suka benih keluaran Baba Smart Grow. Dalam sepaket dapat berpuluh-puluh jugak lah. Sekali semai mungkin perlu 3-6 benih sahaja.

Pokok kacang bendi ni, daripada pengalaman saya lah, purata benih bercambah memang sangat bagus. Oleh itu, kita tidak perlukan banyak benih semasa semai…bukan macam benih daun sup, contohnya.

Untuk kebanyakan orang, saya sarankan dua sahaja pokok kacang bendi. Nak dapat dua pokok kacang bendi, dua benih sahaja pun dah cukup. Tetapi just to be safe, semai lah 3-6 benih bendi.

Benih yang diperlukan sedikit sahaja kan. Ini bermaksud kita tidak perlukan dulang semaian (seed tray) seperti sawi. Saya suka pakai pasu plastik semaian (yang kecik tu) dan dulang/piring cetek.

Nak semai terus dalam pasu besar atau tanah kebun pun boleh, itu betul. Cuma teknik semai macam ni mengurangkan risiko anak benih dimakan siput atau biji benih dilarikan serangga/burung/hantu.

Letakkan tanah semaian atau kompos dalam pasu semaian. Untuk semai kacang bendi ni, pakai lah tanah campuran jenama apa pun. Saya suka pakai tanah semaian jenis Baba Seedling Mix.

Peat moss dan coco coir pun boleh, tetapi anda kena campur baja kompos. Bahan-bahan tu tiada nutrien, boleh terbantut anak bendi. Sebab itu saya suka beli sahaja tanah semaian sebab sudah ada baja.

Cucukkan benih masuk dalam tanah. Kita nak benih tu merempat kegelapan bawah paras tanah. Ini menaikkan lagi purata percambahan benih kacang bendi ni.

Selepas itu, isikan dulang atau piring cetek dengan air. Ini adalah teknik siram-dari-bawah yang memastikan tanah semaian sentiasa lembap. Tidak perlu kita siram secara manual tiap-tiap hari.

Tanah semaian perlu lembap sebagai salah satu signal kepada benih kacang bendi untuk mula bercambah. Biarkan sahaja dalam 3-5 hari, nanti nampak la dia “bangun” keluar.

Semasa semai, kita boleh letakkan di mana-mana sahaja. Tidak perlu matahari. Selepas anak benih sudah keluar, sila alih ke tingkap timur atau barat, atau kawasan luar yang menerima matahari pagi sahaja.

Jangan letak anak benih di tempat matahari terik kerana anak benih boleh “terkejut”. Bayangkan anak baru nak masuk tadika terus kena belajar algebra.

Kalau dulang/piring dah kering, isi balik ya air. Kita nak air sentiasa ada dalam tu. Tidak perlu risau pasal benih lemas, tanah semaian hanya serap yang perlu sahaja.

Selepas lebih kurang dua minggu apabila benih dah tinggi macam panjang jari telunjuk kita, boleh lah alih ke “real world“.

Pada tahap ni, kita boleh letak pasu semaian di kawasan yang dapat cahaya matahari penuh. Contohnya, saya letak di kawasan yang menerima matahari dari pukul 10 hingga 4.30 petang.

Oh ya, boleh sahaja terus pindah-tanam kalau nak. Pastikan tanam waktu pagi atau senja. Saya suka biarkan dulu seminggu.

Kalau boleh, letak pasu semaian dalam dulang/piring dan isi air seperti sebelumnya. Kalau tak boleh (contohnya tanah tak rata), boleh sahaja tetapi pastikan siram setiap hari.

Akhirnya selepas dalam seminggu, daripada 3-6 anak pokok bendi tersebut, boleh pilih 2 sahaja yang nampak “kuat”. Sebenarnya…saya tak tahu pun apa dimaksudkan dengan “kuat”, pilih sahaja lah anak pokok bendi yang mencuri hati.

Menggunakan cara ini, jumlah masa semai sehingga pindah-tanam adalah 2 hingga 3 minggu. Lambat sedikit, tetapi selamat.

Tanam (Pindah-Tanam)

Alamak, bahagian semai benih pun saya dah melalut panjang. Mari kita ke bahagian seterusnya iaitu pindah-tanam (transplant).

Nak pindah-tanam ke tanah kebun boleh, tanam dalam pasu pun boleh, dalam polybag pun boleh. Saya suka tanam dalam pasu. Pokok bendi, ni daripada pengalaman saya, tidak perlukan pasu yang besar berbanding (contoh) timun dan tomato.

Pasu selebar 8 inci pun sudah cukup. Lagi besar lagi bagus, tiada masalah. Walaupun saya tanam dalam pasu 8 inci, pokok-pokok bendi saya berbuah lebat sehingga tak termakan. Tinggi pun mencecah 6-7 kaki!

Kalau pakai pasu, pakai tanah campuran dalam guni tu. Kalau nak pakai tanah kebun sikit boleh, tapi campur dalam 30-50% sahaja dalam tanah campuran. Tanah kebun lambat laun boleh mampat dan melemaskan akar pokok kacang bendi.

Pindah-tanam senang sahaja. Ambil pasu semaian, tekan sedikit dasar dia atas tanah untuk ukur lubang, dan gali. Kemudian keluarkan anak pokok kacang bendi dari pasu semaian bersama tanah semaian. Tak perlu leraikan, jangan kacau akar dia.

Pindah-tanam waktu pagi atau senja kalau boleh.

Selepas dah tanam tu, tepuk-tepuk sikit tanah sekeliling bagi mampat. Letakkan satu batang di belakang pokok sebagai penyokong, tak kisah la potongan buluh ke, chopstick ke, batang besi buruk ke, ranting lurus ke. Jangan lupa untuk ikat.

Bendi tidak perlu penyokong yang tinggi dan besar. Agak-agak sokong sampai setinggi dua jari telunjuk sahaja. Selepas ketinggian tu, batang pokok bendi boleh kata dah cukup tebal dan kukuh.

Taburkan baja kompos sekeliling anak pokok bendi yang dah ditanam tadi. Ini berfungsi sebagai baja yang tidak terlalu kuat. Anak lagi kan. Pada saya, elakkan dahulu baja NPK. Tunggu besar lagi.

Kalau boleh, letakkan sabut kelapa atau serpihan kayu kisar sebagai sungkupan (mulch) atas baja kompos. Mulch membantu stabilkan suhu tanah dan juga melambatkan air siraman tersejat.

Ingat, pokok perlukan air untuk fotosintesis. Kalau tanah kering semasa siang, “kebulur” lah dia.

Cakap pasal air, jangan lupa siram! Siram sekeliling untuk pastikan nutrien dari baja kompos tadi turun meresap masuk dalam tanah.

Untuk siraman kali pertama ni, banjir sedikit pun tak apa. Kita nak akar anak pokok bendi tu nampak yang rumah baru dia ni cukup syarat untuk menaikkan kelajuan tumbesaran.

Oh ya, sila sembur neem spray ya. Sembur sekali dua sahaja. Kita sembur awal-awal untuk halau serangga/ulat/hantu yang suka makan daun anak pokok yang masih kecil.

Matahari

Perihal cahaya matahari untuk pokok kacang bendi senang sahaja. Matahari penuh. No excuses. Jangan pakai shade cloth.

Sebab itu untuk beginner, saya sarankan tanam pokok kacang bendi dalam pasu 8 inci. Boleh alih-alih pasu ke kawasan yang dapat cahaya matahari yang optimum.

Matahari penuh bukanlah bermaksud seharian dari pagi sampai senja kena matahari. 6 jam cahaya matahari sudah cukup untuk penuhkan keperluan.

Pokok-pokok bendi saya sebenarnya terlindung daripada cahaya matahari dari subuh hingga 10 pagi. Diteduhkan oleh atap.

Dari pukul 10 pagi hingga 11.30 pagi dapat lah matahari pagi (cahaya lembut). Selepas itu cahaya terik sampai 4.30 petang, kemudian teduh semula (tembok batu punya pasal).

Oleh itu, saya rasa kalau rumah anda ada kawasan menghadap barat yang dapat matahari dari tengahari sampai 5-6 petang pun boleh.

Saya agak sahaja, tetapi 4 jam pun mungkin boleh kalau cukup terik, tetapi mungkin kurang lebat hasil bendi. Bendi berbuah banyak-banyak sangat pun tak termakan jugak kan.

Siram

Pokok kacang bendi ni…tidak lah perlu jaga sangat siraman. Tengok buah bendi pun logik kan, kandungan air kurang berbanding timun (contoh). 2-3 hari sekali pun saya tengok daun masih ok lagi.

Namun begitu, pada saya, siram sahaja sekali sehari, lebih-lebih lagi yang ditanam dalam pasu. Kalau siram pakai paip getah, kira dalam 10-20 saat pun dah cukup. Bergantung pada kekuatan air lah kan.

Saya suka pakai teknik micro-drip irrigation. Teknik ni lebih kurang sahaja dengan fertigasi, cuma tak perlu pam dan baja cecair. Air yang pokok dapat hanyalah air paip biasa.

Tempat keluar air (saya panggil mata air) diletakkan di pangkal pokok bendi. Adjust mata air tu sehingga yang keluar cuma titisan air sahaja macam paip sinki tak tutup ketat. Nama pun drip kan.

Saya bukak kepala paip yang bersambung dengan micro-drip irrigation tu dan biarkan sahaja dalam setengah jam. Nak lagi senang, pakai garden timer. Automatik terus.

Jumlah masa drip bergantung pada jenis-jenis tanaman yang anda ada. Kalau tanam bendi sahaja, saya rasa 3 minit pun dah cukup.

Contohnya saya siram bermacam jenis tanaman sekaligus menggunakan micro-drip irrigation. Dalam sedozen lebih pasu untuk kawasan yang saya letak pokok bendi.

Jadi jumlah air saya siram mengikut tanaman yang perlu paling banyak air di kawasan tersebut, iaitu pokok bunga air mata pengantin dalam pasu besar.

Setakat ini memang terlebih air saya bagi pokok bendi dalam pasu. Tiada masalah pun sebab pasu ada lubang – air lebihan mengalir keluar. Ini satu lagi kelebihan pokok kacang bendi dalam pasu.

Baja

Untuk senangkan cerita, kita boleh bahagikan jenis baja kepada dua: organik dan kimia buatan.

Kalau beginner, bulan pertama selepas pindah-tanam, gunakan baja organik ringan seperti kompos sawit atau daun kering sahaja.

Ini untuk kurangkan risiko anak pokok kacang bendi mati akibat terlebih baja. Just to be safe sahaja untuk first timer.

Contohnya kompos sawit keluaran Unigrow. Letakkan tebal-tebal sekeliling pokok. Topup seminggu atau dua minggu sekali.

Daun kering kita boleh mintak dari pekerja majlis perbandaran kalau kebetulan kita lalu masa dia tengah sapu. Tegur sapa elok-elok.

Masuk bulan kedua selepas pindah-tanam, boleh pakai baja yang kuat sedikit. Waktu ni batang pokok bendi pun dah tebal sedikit dan mungkin dah mula berbunga.

Setakat ini, baja organik “kuat” yang paling mujarab sekali untuk pokok bendi (yang saya pernah pakai lah) adalah tahi kambing. Tahi kambing fresh, atau yang dah reput jadi kompos.

Elakkan tahi ayam dan lembu fresh. Yang dah diproses atau dah jadi kompos tak apa. Kalau anda bela ikan boleh siram air ikan semasa tukar air. Larutan tahi ikan berkhasiat tau. Kiranya aquaponic la tu.

Untuk baja kimia, saya berani cadangkan baja NPK tabur sahaja untuk beginner. Baja serbuk, baja AB, itu semua cuba selepas dah berjaya besarkan pokok bendi gunakan baja NPK tabur.

Baja kimia buatan ini kita kena pandai budget. Kalau terlebih, pokok boleh melecur dan kadang-kadang mati. Start small dulu.

Oleh itu, kalau nak baja kimia, saya sarankan cari baja NPK seimbang dahulu iaitu 10:10:10 atau 15:15:15.

Awal-awal letak dalam setengah cubit sahaja dulu. Jarakkan sedikit dari akar.

Apabila dah mula berbunga, boleh lah letak secubit mesra. Jadual pun lebih kurang sahaja, seminggu atau dua minggu sekali. Kalau boleh gunakan kombinasi kompos/daun + NPK.

Kita setakat tanam pokok kacang bendi di rumah ni…tidak perlu teliti sangat perihal baja. Ladang lain lah kan.

Buat santai-santai sahaja sebab macam saya pernah cakap, bendi berbuah dengan lebat sekali sampai tak termakan oleh kita.

Perosak/Penyakit

Bendi moden yang ada sekarang ni boleh kata susah nak sakit. Bukan nak kata bebas penyakit/perosak, cuma kita tak perlu kawal lebih-lebih macam pokok tomato.

Pada saya, jangan guna kimia buatan. Gunakan kaedah organik sahaja. Kita tanam kat rumah je, bukan ladang.

Salah satunya adalah tanaman lain berdekatan bendi. Nak senangkan cerita, ada dua iaitu tanaman berbau kuat dan pokok bunga.

Contoh tanaman berbau adalah selasih dan pudina. Sila tanam pudina dalam pasu ya, nanti merebak dengan tak terkawal pulak.

Contoh pokok bunga senang adalah bunga butang, bunga matahari, zinnia dan vinca. Fungsi pokok bunga adalah untuk menarik serangga untuk makan perosak dan juga tolong pendebungaan.

Seperti tanaman-tanaman lain, saya sembur neem spray setiap minggu. Atas daun, bawah daun. Ini boleh mencegah perosak kecil seperti aphid dan juga belalang/ulat makan daun.

Untuk mengurangkan risiko fungus, elakkan daripada letak pasu di kawasan yang kurang peredaran udara macam sudut tembok batu atau berdekatan teduhan pokok besar. Letak tempat berangin.

Seperti terung, daun pokok bendi saya banyak menampakkan tanda-tanda penyakit semasa musim hujan. Namun begitu, jumlah hasil tidak terganggu sangat pun.

Apabila batang pokok dah tebal, masalah lintah dan siput nampaknya minimal walaupun pada musim hujan. Mungkin dah tak sedap kot pada dia. Cuma perlu jaga-jaga masa peringkat anak pokok lah sebab masih lembut lagi. Sebab tu saya suka semai dalam rumah dulu – siput (dan tupai) suka makan anak pokok bendi.

Potong/Pangkas

Anda pun tahu rupa pokok bendi kan. Tinggi. Ketinggian pokok bendi convenient jugak, kita senang nak petik hasil.

Namun begitu, kalau tinggi sangat, tumbang pulak kan. Penyokong pun kalau tinggi-tinggi pun tak stabil jugak.

Tujuan potong/pangkas adalah untuk keluarkan cabang supaya pokok bendi lebih stabil. Secara teorinya hasil bendi pun jadi lebih…tapi bab itu saya tak kisah sangat. Tak termakan.

Bab potong pangkas ni, pada saya ikut masing-masing nak buat bila. Saya selalu buat apabila tinggi pokok bendi dah sampai paras bahu.

Pangkas batang utama pokok bendi dalam 1/3 daripada jumlah ketinggian asal. Pastikan ada daun di bawah paras pangkasan. Ada dalam 3-4 daun yang tinggal pun dah cukup.

Apa akan jadi? Selepas seminggu dua, kita boleh nampak pokok bendi keluarkan cabang baru di bawah paras pangkasan. Pokok kacang bendi pun boleh kata lebih stabil berbanding sebelumnya.

Tuai Hasil

Kacang bendi ni selalunya dalam umur 2 bulan sudah berbunga. Saya pun tak ingat, tapi mungkin dalam seminggu selepas bunga kembang, kita boleh petik kacang bendi pakai gunting/sekateur.

Nak tengok bila boleh petik bendi, pada saya, tengok warna. Kalau nampak kacang bendi berwarna hijau muda dan lebih kurang besar tapak tangan, boleh la petik. Nampak pendek sedikit, tapi lembut.

Apabila dah hijau pekat sedikit, bendi mula jadi keras. Kena celur/rebus/masak lama sikit. Saya kurang suka yang dah hijau pekat, tekstur yang mematikan mood nak makan.

Kesimpulan

Pokok bendi senang ditanam. Pasu 8 inci atau lebih. Tanam 2 pokok bendi sahaja pun dah terlebih cukup untuk satu rumah.

…saya tak ada idea dah nak tulis apa kat sini.

Terima kasih sudi membaca!

• Pengenalan
• Gambar Semangat
• Semai Benih
• Tanam (Pindah-Tanam)
• Struktur Penyokong (Trellis)
• Matahari
• Potong Daun Bawah
• Pendebungaan
• Siram
• Baja
• Perosak/Penyakit
• Tuai Hasil
• Kesimpulan

Pengenalan

Timun adalah antara sayur yang paling senang nak dimakan, macam bayam brazil. Tak perlu masak, basuh saja. Potong nipis-nipis, memanjang, menebal, potong empat, potong lapan, potong kiub.

Saya paling suka timun dalam sushi dan juga bersama satay. Satu lagi hidangan timun mudah yang saya suka buat adalah sandwich timun: roti (kalau boleh, bakar), mentega dan hirisan nipis timun.

Selain itu, kadangkala saya bagi hirisan timun sebagai treat kepada ikan peliharaan herbivor seperti ikan bandaraya. Kepit dengan pemberat (contohnya sepit besi lebih) dan tenggelamkan dalam kolam/akuarium. Keesokan paginya, tinggal kulit sahaja.

Cara tanam pokok timun lebih kurang sahaja tak kira jenis. Tetapi untuk artikel ini, saya ingin fokus pada timun Jepun sahaja. Nak tanam timun lain pun boleh ikut artikel ni, tiada masalah.

Pada saya, dalam banyak-banyak jenis pokok timun yang boleh ditanam di rumah…timun Jepun lah saya rasa paling berbaloi. Pendapat saya sahaja.

Tengok di pasaraya. Bandingkan timun Jepun (hijau tua solid) dengan timun biasa (belang hijau muda hijau tua). Tengok harga 1kg timun Jepun dengan harga 1kg timun biasa.

Antara kelebihan tanam pokok timun Jepun yang saya tengok, kalau bandingkan dengan timun lain:

1. Buahnya panjang-panjang. Hasil berukuran 8 inci hingga 12 inci itu perkara biasa. Timun biasa macam yang dapat dengan satay selalunya dalam 5-8 inci sahaja.
2. Isi lebih sedap, kurang “masam” dan kurang lendir . Saya tak tahu lah nak cakap macamana, kena rasa sendiri.
3. Daripada pengalaman saya, buah lebih lebat. Yang ini mungkin ikut kebun masing-masing lah. Lain kebun lain hasil kan.

Jadi…nak tanam pokok timun ini, pada saya, kena tahu 3 perkara:

Pertama, pokok timun adalah tumbuhan menjalar yang pandai memanjat sendiri. Kita kena sediakan sokongan (trellis). Ada macam-macam jenis, ikut atas kreativiti masing-masing. Saya suka pakai jaring nylon ikat pada besi slotted angle. Ringkas sahaja.

Kedua, pokok timun dalam sebulan setengah sudah mula berbuah dan boleh kutip hasil…dalam jumlah yang banyak dan bertubi-tubi.

Ini mungkin mendatangkan masalah “tak termakan wehh”. Oleh itu, kalau tanam di rumah, maksimum dua sahaja pokok timun…kecuali kalau teknik polybag gantung, itu berbuah sikit-sikit.

Ketiga, pokok timun merupakan tumbuhan yang sangat sekejap sahaja jangka hayat dia. Daripada pengalaman saya, umur 3-4 bulan dah mula mati. Boleh cabut pokok timun dan campak ke dalam longgokan kompos untuk dijadikan baja.

Ok lah saya dah tak ada idea nak tulis panjang-panjang pengenalan. Mari kita teruskan.

Gambar Semangat

Seperti biasa lah kan. Mari saya tunjukkan gambar hasil dahulu sebagai bahan api pembakar semangat.

Semai Benih

Biasalah tanaman popular kan, timun ada macam-macam jenis. Jenis pendek termasuk timun Cina dan timun Belanda (menggerutu sikit).

Selain timun Jepun, ada juga timun panjang jenis lain contohnya Persian cucumber dan English cucumber.

Untuk timun Jepun, saya suka benih keluaran Baba Smart Grow. Dalam sepaket dapat berpuluh-puluh. Boleh simpan buat semai untuk setahun. Tak perlu guna semua terus.

Pada saya, untuk permulaan, tanam satu atau dua pokok timun Jepun dahulu. Benih timun Jepun jenama Baba ni, daripada pengalaman saya, memang hampir 100% akan bercambah.

Semai lebih sedikit, dalam 3-4 biji benih. Maksudnya ada anak benih kita perlu buang nanti. Semasa ambil anak benih dari paket, pastikan tangan kering ya. Rosak pulak benih yang tak guna lagi tu.

Untuk permulaan, saya tidak galakkan tabur terus benih ke atas tanah (tak kira lah atas tanah kebun atau tanah dalam pasu). Saya sarankan semai asing dahulu.

Membazir satu hal, satu lagi adalah kemungkinan benih dibawa lari oleh serangga. Kadang-kadang boleh terpelanting akibat hujan lebat tiba-tiba. Anak benih kecil ada risiko dimakan oleh siput.

Jadi untuk artikel timun Jepun ni…saya ingin tunjuk teknik semai pakai kapas muka. Ini bukanlah satu-satunya cara semai, cuma saya nak tunjukkan sahaja contoh teknik semai yang lain sikit.

Untuk cara semai yang lain, sila rujuk artikel bendi dan terung.

Mula-mula, isikan dulang cetek atau piring cetek dengan air. Ini saya pakai dulang yang dapat dengan pasu panjang plastik dari kedai Mr DIY. Yang buat tadah air siraman lebih tu.

Pakai air paip sahaja, tak perlu canggih. Ini hanyalah variasi untuk teknik “siram-dari-bawah” macam saya guna untuk semai benih terung dan bendi. Letak banyak supaya tidak cepat kering.

Susunkan kapas muka dalam dulang. Kapas muka petak kecik tu. Saya gunakan jenama Premier, tetapi itu tak penting pun. Yang penting air terserap, tidak cepat koyak, dan akar boleh tembus.

Apabila dah kapas muka dah nampak basah, susun biji benih timun Jepun atas kapas. Satu kapas muka, satu biji benih. Senang nak pindah-tanam nanti.

Buat masa sekarang, tidak perlu letakkan dulang/piring di tempat yang menerima cahaya matahari. Namun begitu, lebih bagus kalau boleh letak di tepi tingkap (menghadap barat kalau boleh).

Selalunya dalam sehari dua kita sudah boleh nampak akar keluar dari dalam benih. Hari ketiga atau keempat kita boleh nampak dua “daun” pertama (kotiledon).

Keluar lambat sedikit tak apa…mungkin 5 hari. Tetapi kalau dah seminggu tak nampak apa-apa lagi, kemungkinan besar benih sudah tak elok. Beli sahaja benih lain.

Kapas muka tiada nutrien. Oleh itu, selepas dalam seminggu, kita perlu pindahkan ke tanah. Awal sedikit berbanding teknik semai dalam pasu plastik kecil atau sarang telur.

Oleh itu, kalau rasa cara kapas muka ni tidak sesuai dengan anda, boleh sahaja gunakan cara lain. Saya cuma nak tunjuk contoh sahaja.

Sebenarnya kebelakangan ini, saya sendiri gunakan teknik pasu semaian kecil seperti dalam artikel bendi utuk semai benih timun Jepun ni.

Pasu kecil boleh biar lama sikit sebelum pindah-tanam. Tapi pastikan dapat cahaya matahari selepas seminggu (tingkap barat atau luar rumah). Kalau boleh, teruskan siram-dari-bawah pakai dulang.

Tanam (Pindah-Tanam)

Anak benih timun ni, saya selalu pindah-tanam awal (dalam seminggu). Tidak tunggu daun sebenar pun. Keluar kotiledon pun sudah cukup.

Kalau nak lambat sedikit, tunggu sehingga keluar satu daun sebenar. Lepas tu terus pindah-tanam.

Kenapa saya buat begitu? Pokok timun (tak kira la timun Jepun ke Belanda ke British ke Persian ke) merupakan pokok tinggi berjangka hayat pendek. Kita perlu “latih” akar awal-awal untuk kejar masa.

Ambik contoh sawi, walaupun jangka hayat lagi pendek, pokoknya kecil sahaja. Tidak perlu “latih” akar sangat. Biarkan dalam dulang semaian (seed tray) dua tiga minggu pun tak apa.

Pokok timun kan tinggi, jadi akar pun kena panjang dan besar. Oleh itu, awal-awal kita tunjukkan ruang untuk akar pokok timun membesar untuk cari bekalan nutrien.

Boleh terus tanam dalam garden bed atau tanah, tiada masalah. Kalau tanam banyak, pastikan jarak lebih kurang 1 kaki.

Kalau nak tanam dalam pasu, pastikan lebar sekurang-kurangnya 10 hingga 12 inci. Dalam pun lebih kurang…tetapi lagi dalam lagi bagus (macam pasu besar tinggi warna hitam tu).

Untuk tanah dalam pasu, pakai lah tanah campuran mana-mana pun. Contohnya 8-in-1. Tak perlu pakai yang canggih-canggih.

Yang penting, jangan pakai tanah sekeliling rumah. Campur dalam 30-50% tak apa. Tanah rumah boleh mampat dalam pasu dan lemaskan akar. Kalau tanam terus atas tanah rumah tak apa.

Kalau pakai teknik semai atas kapas muka, boleh tanam terus dengan kapas sekali. Kapas tu jangan buat stail lampin (lambat akar nak keluar). Tanam flat sahaja kapas tu dalam tanah, atau cabut.

Batang anak benih timun bagi dalam sedikit ya. Seperti pokok tomato, akar akan keluar dari bahagian batang yang tertanam. Lagi dalam, lagi banyak akar boleh keluar, lagi bagus.

Tanam sehingga kotiledon dan daun hampir-hampir mencecah tanah. Belakang pokok, cucuk satu penyokong pendek (contohnya potongan buluh). Buat “hoop” sekeliling anak pokok timun pakai garden twist tie dan ikat pada batang penyokong.

Kemudian, taburkan baja kompos tebal-tebal di sekeliling anak pokok timun. Baja organik lemah seperti kompos memberikan nutrien peringkat awal yang tidak buat anak pokok “terkejut”.

Untuk beginner, elakkan dahulu baja kimia seperti NPK semasa pindah-tanam. Kalau terlebih nutrien, anak pokok timun boleh jadi melecur dan kemungkinan boleh mati terus.

Kalau boleh, selepas letakkan baja kompos, letakkan pula sungkupan (mulch) seperti sabut kelapa atau serpihan kisaran kayu. Mulch tolong jaga suhu tanah dan melambatkan tanah jadi kering. Selain tu, mulch akan mereput dan jadi baja tambahan. Convenient.

Dah setel semua tu, boleh lah siram. Untuk siraman kali pertama, buat lama sikit. Biar sampai air naik pun tak apa.

Kita nak pastikan nutrien dari baja kompos masuk dalam tanah, dan juga bagi lampu hijau kepada akar anak pokok timun untuk membesar dengan lebih cepat.

Akhir sekali, semburkan neem spray. Ini ikhtiar untuk halau serangga-serangga perosak yang suka makan anak pokok timun.

Sembur bagi kena atas bawah daun. Kalau pindah-tanam semasa matahari tengah terik (waktu tengahari), tunggu sehingga senja/malam baru sembur.

Sembur masa matahari terik nanti tergoreng pulak anak pokok timun akibat kandungan neem oil. Waktu pagi/senja/malam tak apa.

Struktur Penyokong (Trellis)

Seperti saya cakap dalam bahagian Pengenalan, pokok timun merupakan pokok menjalar yang pandai memanjat sendiri. Dia ada keluarkan “tangan” untuk pegang dan panjat.

Struktur penyokong tidak perlu buat awal-awal. Semai dahulu benih. Beberapa minggu selepas pindah-tanam baru bina struktur penyokong. Sementara tu, batang penyokong pendek yang kita cucuk belakang anak pokok timun tu dah cukup.

Pada saya, struktur penyokong (ada orang panggil para, junjung, apa semua saya pun tak tahu dah) atau trellis ni kita buat seringkas yang boleh.

Pokok timun boleh memanjat struktur yang condong ↗, tegak ↑ dan mendatar → (sebagai “atap”).

Pokok timun Jepun saya boleh sahaja panjat walaupun tegak macam tu, tidak perlu condong.

Untuk mudahkan pokok panjat, pakai jaring nylon. Ikat pakai cable tie pada rangka besi atau kayu (paip PVC mungkin tidak cukup kukuh). Bila pokok mati nanti pun senang nak tarik.

Cara paling senang, beli sahaja rangka besi jenis terowong dari Lazada atau Shopee. Cuma perlu pasang jaring nylon sahaja. Senang cerita. Nanti timun pun berbuah atas kepala kita, seronok petik.

Boleh juga buat bentuk A seperti khemah. Contohnya beli batang buluh panjang dan ikat jaring. Atau pun bentuk terowong petak macam kontena. Asalkan ada jaring.

Kalau tiada ruang macam saya, boleh buat menegak. Gunakan besi slotted angle sebagai rangka, dan ikatkan jaring nylon menggunakan cable tie. Besi itu saya tukul dalam 1 kaki dalam tanah, dan tebuk “pemegang” di tembok batu.

Besi slotted angle ini boleh melending kalau tinggi-tinggi. Kita kena sandarkan (atau ikat atau tebuk) pada tempat lebih kukuh seperti tembok batu, tiang kayu ke. Ikut rumah masing-masing la kan.

Pada saya, bahagian membina struktur ini lah yang seronok. Kita ikut kreativiti masing-masing dan gunakan bahan apa yang ada. Gantung sahaja jaring nylon di dinding pun boleh.

Saya pernah nampak ada rumah yang gantung jaring macam atap dan biarkan daun pokok timun dan petola jadi teduhan. Timun-timun bergantungan atas kepala. Cantik sangat.

Matahari

Kalau baca artikel-artikel dari negara empat musim, boleh kata kebanyakan akan kata “pokok timun perlukan matahari penuh” – itu betul untuk negara dia yang mempunyai UV index yang rendah.

Lebih kurang macam pokok tomato. Kawasan dia, ya, kena matahari penuh. Cuaca negara kita, kalau tanam pokok tomato di kawasan matahari penuh, gugur la bunga dia sebab panas sangat.

Untuk kita di Asia Tenggara ni…tak perlu matahari penuh pun. Kalau boleh, matahari penuh. Bukan tak boleh matahari penuh macam pokok tomato.

Cuma kalau tak ada kawasan matahari penuh (5-6 jam atau lebih), tidak apa.

Pastikan daun-daun bahagian atas yang paling banyak kena cahaya matahari. Daun-daun bawah boleh buang sahaja.

Daripada pengalaman saya, matahari belah pagi pun dah cukup. Saya pernah tanam di kawasan yang dapat cahaya matahari dari pukul 8 pagi hingga 12 tengahari sahaja. Dalam 3 jam cahaya matahari lembut, dan sejam cahaya matahari terik.

Jumlah hasil ternyata kurang sedikit, tetapi masih cukup. Kalau bandingkan hasil pokok timun yang saya tanam di kawasan yang dapat matahari dari pukul 10 pagi hingga 4 petang, memang yang 6 jam matahari tu lebih banyak.

Jadi kalau rumah anda ada kawasan kosong yang dapat matahari dalam 4-6 jam, dah cukup. Nak tanam di balkoni pun boleh. Ya, hasil kurang sedikit…tetapi macam saya cakap, 2 pokok timun pun tak termakan. Kalau rasa hasil tak cukup, tanam banyak lagi next time.

Potong Daun Bawah

Pokok timun mempunyai daun-daun yang lebar dan besar. Lagi besar daripada tapak tangan kita. Ini bagus untuk memaksimakan cahaya matahari yang diterima untuk proses fotosintesis.

Yang tak bagusnya, daun-daun ni mungkin berebut nutrien (dan air). Ini boleh buat pokok timun banyak fokus pada maintenance daun sahaja. Maksudnya lambat tinggi/panjang dan lambat berbunga.

Lebih-lebih lagi kalau tanam dalam pasu. Kalau tanam dalam tanah atau garden bed tak la nampak sangat.

Disebabkan pokok timun ni mempunyai jangka hayat yang pendek… kalau boleh, kita kena main belanjawan nutrien sedikit. Kalau malas pun tak apa, cuma hasil kurang puas hati lah.

Cara main belanjawan nutrien untuk pokok timun senang sahaja: selalu buang daun bahagian bawah. Biarkan dalam 5-10 daun sahaja di bahagian atas sekali sebagai wakil untuk fotosintesis.

Daun-daun yang dibuang tadi boleh letakkan di pangkal pokok timun, biarkan reput jadi baja (macam kanibal pulak).

Dengan cara ni, pokok timun akan lebih cepat membesar. Makin tinggi/panjang, makin banyak tempat untuk bunga keluar, makin banyak hasil timun.

Kalau tanam dalam pasu, boleh juga potong cabang. Saya tak buat pun. Kita panggil ni sistem single stem. Cabang-cabang pokok timun selalunya akan berbunga dan berbuah juga seperti batang utama.

Untuk tanaman timun Jepun dalam pasu, nutrien kemungkinan tak cukup untuk tampung cabang tambahan dan hasil timun Jepun mungkin kurang panjang. Terpulang lah itu penting atau tak.

Nampak ada cabang baru yang keluar dari batang utama, potong dan letakkan di pangkal pokok…atau pun boleh tanam semula dalam pasu semaian (buang bunga/putik dahulu). Nanti jadi pokok timun baru. Tak perlu semai benih.

Sekali lagi saya cakap: belanjawan nutrien untuk pokok timun ini lebih kepada tanaman dalam pasu. Masalah ruang akar sahaja. Pada saya, kalau tanam atas tanah atau garden bed, tak lah perlu sangat.

Pendebungaan

Seperti pokok-pokok berbuah yang lain seperti betik, mangga, terung, timun, dan sebagainya…pokok timun perlu berbunga dulu.

Secara ringkasannya, pendebungaan bermaksud pollen (debunga) dalam bunga jantan dan betina pokok timun ni saling ziarah-menziarahi, baru buah timun akan keluar.

Pokok timun ada kedua-dua bunga jantan dan bunga betina. Maksudnya satu pokok sahaja pun boleh berbuah.

Saya pakai cara organik iaitu tarik serangga pollinator seperti lebah/kelulut. Ini cara paling senang.

Secara ringkasnya ada dua cara utama untuk debunga untuk saling ziarah-menziarahi ni: serangga (seperti lebah) dan angin/udara.

Lebah masuk bunga timun untuk cari madu, debunga melekat pada bulu lebah dan tumpang pergi ke bunga timun yang lain.

Kalau kawasan rumah kita kurang lebah (contohnya), pendebungaan kurang. Apabila pendebungaan kurang, buah timun pun kurang.

Cara untuk tarik lebah (dan serangga pollinator lain) adalah tanam banyak pokok bunga. Contoh bunga yang senang adalah bunga butang, bunga matahari, dan zinnia.

Saya juga tanam pokok bunga air mata pengantin yang “berkongsi” jaring dengan timun. Lebah/kelulut datang kenduri bunga air mata pengantin dan singgah juga di bunga pokok saya yang lain seperti cili, tomato, bendi, terung.

Kalau kurang bunga dan kurang angin, boleh ketuk-ketuk sikit batang pokok timun pakai jari. Buat lah seminggu sekali, kira sampai 10 ke. Sekurang-kurangnya debunga berterbangan la jugak.

Siram

Timun banyak pakai air dan jadual siraman perlu sekata.

Kalau siram manual, pada saya siram sahaja dalam setengah minit. Lebih sikit pun tak apa. Yang penting, tanah cukup air semasa cahaya matahari ada supaya pokok boleh fotosintesis.

Saya lebih sarankan pakai micro-drip irrigation. Tak ada timer pun tak apa, asalkan siram pada masa yang lebih kurang sama setiap hari.

Kalau tekanan air kuat, biarkan dalam 10 minit pun dah cukup. Pokok saya banyak (tekanan air tak cukup), jadi saya biarkan sahaja micro-drip irrigation tu menitik dalam 30 minit setiap hari. Lebih air tak apa, pasu kan ada lubang di bawah.

Baja

Untuk jadual pembajaan, 2 minggu sekali dah cukup kalau tanam di rumah. Kalau rasa rajin, boleh juga baja seminggu sekali…tetapi kurangkan sedikit jumlah kalau pakai baja kimia seperti NPK.

Secara kasarnya, buah timun tidak perlukan nitrogen (N dalam NPK) sangat sebab bukannya sayur daun. Tetapi untuk kebanyakan orang, saya sarankan pakai sahaja NPK seimbang. Tak perlu rumitkan.

Kalau tengok bahagian Pindah-Tanam tadi, masa mula-mula kita pakai baja organik. Ini supaya anak pokok timun tidak terkejut dan mungkin layu akibat terlampau banyak nutrien.

Antara contoh baja organik yang boleh digunakan:

• Daun kering + sabut kelapa (coco peat/coir)
• Kompos sawit
• Tahi kambing (atau kompos tahi kambing)
• Kompos tahi lembu (atau dah diproses jadi pellet)
• Kompos tahi ayam (atau dah diproses jadi pellet)

Nak pakai baja organik sampai pokok mati pun boleh, tetapi seminggu sekali pastikan lapisan sentiasa tebal sekeliling pokok.

Kalau rasa yakin, boleh sahaja taburkan NPK seimbang yang lemah sedikit. Contohnya nombor NPK 5:5:5. Tabur jarak sikit dari akar.

Selepas dah berbunga, boleh perkenalkan NPK seimbang yang kuat sedikit contohnya NPK 15:15:15. Letak dalam 3 cubit mesra jarak sedikit dari akar.

Kalau boleh, letakkan baja blood meal untuk bekalan nutrien Phosphorus lebih untuk bunga pokok timun. Kalau tak ada, tak apa.

Teruskan letak lapisan baja organik seperti masa mula-mula pindah-tanam setiap 2 minggu sekali. Bezanya kali ini ada tambahan baja NPK pula. Itu sahaja.

Untuk kebanyakan orang, pada saya repeat sahaja macam di atas setiap dua minggu sampai lah pokok mati. Kita bukannya kena maksimumkan hasil macam tanam pokok timun di ladang.

(Langkah bawah adalah optional)

Apabila dah nampak pokok timun mula berbuah, boleh lah tukar kepada NPK penggalak buah yang banyak Potassium (K) seperti 12:12:17. Sama saja 3 cubit mesra, jauh sikit dari akar, setiap 2 minggu bersama lapisan baja organik.

Baja cecair pun boleh, contohnya NPK 7:17:35. AB pun boleh. Ini pada saya gunakan kalau dah biasa tanam pokok timun. Awal-awal pakai jenis tabur je dulu.

Perosak/Penyakit

Pada saya…tak perlu fikir sangat lah penyakit dan perosak pokok timun ni. Selalunya masalah paling selalu saya dapat adalah kumbang dan belalang.

Cara pencegahan? Neem spray setiap minggu dan tanam pokok bunga (contohnya bunga matahari). Tak perlu buat lebih-lebih sebab jangka hayat pokok timun ni singkat saja.

Kalau tanam di kawasan kurang peredaran udara, pokok timun boleh dapat serangan fungus. Jadi jangan letak pasu pokok di tempat yang angin tak lalu. Contohnya sudut tembok batu atau dinding.

Kadangkala siput pun boleh pergi pekena batang pokok timun. Daripada pemerhatian saya, siput hanya target pokok timun yang dah lemah/berpenyakit. Yang sihat rasanya dia buat taktau je.

Tetapi sebagai pencegahan, tabur sahaja lah racun siput.

Tuai Hasil

Selalunya selepas bunga yang nampak macam baby timun (bunga betina) tu dah “melekat”, kita boleh expect untuk boleh petik timun tu dalam seminggu lebih. Sekejap saja!

Dalam sehari dua lepas bunga “melekat”, kita dah boleh nampak bentuk timun.

Timun berbuah tidak serentak jadi apabila dah start musim tuai (dalam sebulan setengah), kita kena selalu perhati mana yang perlu petik.

Selalunya kita nampak macam buah timun tu tengah “printing“. Dia bukan membesar dengan sekata. Dia akan menggemuk dari atas dahulu. Dalam seminggu siap lah. Jadi tak perlu panik ya.

Pada saya, masa paling sesuai untuk tuai adalah semasa buah timun tu dah nampak saiz yang gemuk sekata tetapi masih banyak “duri”. Agak-agak je. Terlambat sikit tak apa.

Cara petik saya tak ada pendapat. Gunting je lah kot.

Kesimpulan

Pokok timun Jepun pada saya paling bagus sekali untuk ditanam di rumah. Kalau nak tanam dalam pasu, pastikan berukuran paling kurang 1 kaki (12 inci) – lagi besar lagi bagus.

Untuk permulaan, tanam satu atau dua pokok timun sahaja. Hasil terlebih cukup, lebih-lebih lagi kalau pendebungaan bagus.